Czy uczeń z Ukrainy musi być zapisany do oddziału przygotowawczego?
- Z przepisów nie wynika obowiązek zapisania dziecka pochodzenia ukraińskiego do oddziału przygotowawczego. Inaczej mówiąc, taki uczeń może uczęszczać do – użyjmy na potrzebę tego opisu – normalnego oddziału i skorzystać z możliwości, jakie zapewnia § 17 ust. 1 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw (uwzględniającego zmiany wprowadzone rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 10 marca 2022 r., które weszło w życie 11 marca 2022 r.), z którego wynika, że dla uczniów przybywających z zagranicy, podlegających obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, którzy nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, organ prowadzący szkołę organizuje w szkole, w której uczeń realizuje naukę zgodnie z podstawą programową kształcenia ogólnego, dodatkową, bezpłatną naukę języka polskiego w formie dodatkowych zajęć lekcyjnych z języka polskiego.
- Oddziały przygotowawcze nie wykluczają możliwości pobierania nauki w polskim systemie edukacyjnym przez uczniów niebędących obywatelami polskimi. Trzeba mieć jednak na względzie pragmatykę przyszłego procesu edukacyjnego ucznia, która przemawia za skorzystaniem z tego rodzaju instytucji dla dobra ucznia i miarodajności procesu nauki, co znajduje swoje odzwierciedlenie art. 55 ust. 5 ustawy z dnia
12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, gdzie czytamy, że nauczanie w oddziale przygotowawczym jest prowadzone w oparciu o realizowane w szkole programy nauczania z zakresu kształcenia ogólnego dostosowane pod względem zakresu treści nauczania oraz metod i form ich realizacji do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów.
- Dla przypomnienia, przez oddział przygotowawczy należy rozumieć oddział szkolny dla osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, podlegających obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, jak również wykazują zaburzenia w komunikacji oraz trudności adaptacyjne związane z różnicami kulturowymi lub ze zmianą środowiska edukacyjnego, co wymaga dostosowania procesu i organizacji kształcenia do ich potrzeb i możliwości edukacyjnych. Oddział przygotowawczy powinien być zorganizowany zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 165 ust. 16 pkt 2 ustawy – Prawo oświatowe,
- Omawiając kwestie dotyczące oddziałów przygotowawczych, w szczególności zasad przyjmowania do tych oddziałów, trzeba uwzględnić zapisy cytowanego wcześniej rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw. Jak czytamy w § 16 ust. 1: ,,Dyrektor szkoły, w której utworzono oddział przygotowawczy, powołuje zespół kwalifikujący uczniów, o których mowa w art. 165 ust. 7 i 9 ustawy Prawo oświatowe (chodzi o osoby niebędące obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki oraz o osoby będące obywatelami polskimi podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki) do tego oddziału. W skład zespołu wchodzi dwóch nauczycieli oraz pedagog lub psycholog. Przepis nie wskazuje, czy chodzi o dzieci, które są już uczniami szkoły, w której utworzono oddział przygotowawczy, czy przyjęcie do oddziału będzie miało charakter czynności bezpośredniej i będzie dotyczyło również dzieci spoza tej szkoły. Odpowiedzi na tak postawione pytanie należy doszukiwać się w innym obszarze. Otóż decyzję w zakresie zakwalifikowania ucznia do oddziału przygotowawczego podejmuje przywołany wcześniej zespół kwalifikacyjny, a o przyjęciu ucznia do szkoły decyduje dyrektor szkoły. Zatem trudno wyobrazić sobie sytuację, że uczeń został pozytywnie zakwalifikowany do oddziału przygotowawczego, bez wcześniejszej czynności przyjęcia go przez dyrektora do szkoły. Również z praktycznego punktu widzenia, oddział przygotowawczy będzie tworzony wówczas, gdy zaistnieje faktyczna potrzeba jego powołania, a nie prewencyjnie, wyprzedzająco. Powoływanie oddziału przygotowawczego na potrzeby określonej liczby uczniów danej szkoły, o których mowa w art. 165 ust. 7 i 9 ustawy Prawo oświatowe (rozporządzenie nie wskazuje minimalnej liczby uczniów w oddziale przygotowawczym), potwierdza również § 16 ust. 8 rozporządzenia: ,,W przypadku przyjęcia w trakcie roku szkolnego do szkoły znacznej liczby uczniów (…) oddział przygotowawczy może być zorganizowany także w trakcie roku szkolnego”.
Stan prawny na dzień 26 listopada 2023 r.