Jak wprowadzić Standardy ochrony małoletnich na użytek szkoły i placówki?
Zasadniczym dokumentem regulującym szereg kwestii w obszarze organizacyjno-prawnym szkół jest statut. Przepisem regulującym tę kwestię jest art. 98 ustawy Prawo oświatowe. Niezależnie jednak od tej regulacji przy stanowieniu statutu szkoły, organ uprawniony do ustalania jego treści musi się także liczyć z koniecznością uwzględnienia zwłaszcza: Konwencji o prawach dziecka oraz art. 44 a i n. ustawy o systemie oświaty. Już pobieżna analiza wspomnianego art. 98 ustawy Prawo oświatowe przybliża zakres rzeczowy, jaki statut każdej szkoły winien określać. I tak dla przykładu w ust. 1 pkt. 4 czytamy: ,,cele i zadania szkoły wynikające z przepisów prawa oraz sposób ich wykonywania, w tym w zakresie udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej, organizowania opieki nad dziećmi niepełnosprawnymi, umożliwiania uczniom podtrzymywania poczucia tożsamości narodowej, etnicznej, językowej i religijnej, z uwzględnieniem zasad bezpieczeństwa oraz zasad promocji i ochrony zdrowia”, a w ust. 7: ,,zakres zadań nauczycieli (…) oraz innych pracowników szkoły, w tym także zadania związane z zapewnieniem bezpieczeństwa uczniom w czasie zajęć organizowanych przez szkołę, a także sposób i formy wykonywania tych zadań dostosowane do wieku i potrzeb uczniów oraz warunków środowiskowych szkoły”. Z powyższego wynika zatem, że wdrażanie w realia szkolnych oddziaływań opiekuńczo-wychowawczych i dydaktycznych wszelkich instytucji regulujących zakres praw i obowiązków nauczycieli w relacjach z uczniami, zasad tworzenia pożądanych relacji miedzyuczniowskich, procedur podejmowania interwencji mających na celu zabezpieczenie niezbywalnych praw i wolności uczniów – w omawianym przypadku dokonywanych w formie Standardów ochrony małoletnich – winno odbywać się poprzez ich ujawnienie w statucie szkoły.
Odmiennym zagadnieniem jest kwestia tego, jaki organ w szkole uprawniony jest do przygotowywania projektów statutu i ewentualnych zmian. Art. 72 ustawy Prawo oświatowe wskazuje, że rada pedagogiczna przygotowuje projekt statutu szkoły lub placówki albo jego zmian i przedstawia do uchwalenia radzie szkoły lub placówki. Z niniejszego należy zatem jednoznacznie odczytać, że rada pedagogiczna w zasadzie nie stanowi sama ani statutu ani jego zmian. Jednak co w sytuacji, gdy w szkole lub placówce nie ma rady szkoły lub placówki. Wówczas rada pedagogiczna przejmuje jej (tj. rady szkoły lub placówki) kompetencje, a tym samym nabywa prawo do stanowienia statutu i jego zmian (art. 82 ustawy Prawo oświatowe: ,,Rady szkoły lub placówki nie powołuje się w szkołach i placówkach, w których ze względu na specyfikę organizacji pracy i zadania nie ma możliwości wyłonienia stałej reprezentacji rodziców lub uczniów (…)”. W szkołach lub placówkach, w których rada nie została powołana, zadania rady wykonuje rada pedagogiczna”. Zatem bez wątpienia w większości szkół i placówek rada pedagogiczna jest uprawniona do uchwalenia Standardów ochrony małoletnich i włączenia ich, jako jednego z załączników do statutu.
Zapis w statucie szkoły lub placówki w omawianym zakresie może przybrać następującą postać:
„W szkole/placówce wprowadzone są do użytku Standardy ochrony małoletnich, obejmujące swoim zakresem rzeczowym pola odpowiedzialności wynikające z ustawy z dnia 13 maja 2016 r. o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym i ochronie małoletnich określające: 1) zasady zapewniające bezpieczne relacje między małoletnim a personelem szkoły, a w szczególności zachowania niedozwolone wobec małoletnich; 2) zasady i procedurę podejmowania interwencji w sytuacji podejrzenia krzywdzenia lub posiadania informacji o krzywdzeniu małoletniego; 3) procedury i osoby odpowiedzialne za składanie zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na szkodę małoletniego, zawiadamianie sądu opiekuńczego oraz w przypadku instytucji, które posiadają takie uprawnienia, osoby odpowiedzialne za wszczynanie procedury „Niebieskie Karty”; 4) zasady przeglądu i aktualizacji standardów; 5) zakres kompetencji osoby odpowiedzialnej za przygotowanie personelu szkoły do stosowania standardów, zasady przygotowania tego personelu do ich stosowania oraz sposób dokumentowania tej czynności; 6) zasady i sposób udostępniania rodzicom albo opiekunom prawnym lub faktycznym oraz małoletnim standardów do zaznajomienia się z nimi i ich stosowania; 7) osoby odpowiedzialne za przyjmowanie zgłoszeń o zdarzeniach zagrażających małoletniemu i udzielenie mu wsparcia; 8) sposób dokumentowania i zasady przechowywania ujawnionych lub zgłoszonych incydentów lub zdarzeń zagrażających dobru małoletniego; 9) wymogi dotyczące bezpiecznych relacji między małoletnimi, a w szczególności zachowania niedozwolone; 10) zasady korzystania z urządzeń elektronicznych z dostępem do sieci Internet; 11) procedury ochrony dzieci przed treściami szkodliwymi i zagrożeniami w sieci Internet oraz utrwalonymi w innej formie; 12) zasady ustalania planu wsparcia małoletniego po ujawnieniu krzywdzenia.
Przedmiotowe Standardy Ochrony Małoletnich stanowią załącznik nr … do Statutu”.
Stan prawny na dzień 24 lutego 2024 r.