Nauczyciel pochodzenia ukraińskiego jako nauczyciel początkujący

  1. Warto przypomnieć (o czym mowa w innym opracowaniu dotyczącym awansu zawodowego nauczycieli pochodzenia ukraińskiego), że w krajowych przepisach nie istnieje podstawa prawna uznania stopnia awansu zawodowego takiego nauczyciela. Nauczyciel zatrudniony w szkole, w Polsce, w celu otrzymania stopnia nauczyciela mianowanego, musi spełnić warunki określone w rozdziale 3a Karty Nauczyciela (co istotne, z uwagi na różną specyfikę systemów oświaty zarówno w obrębie Unii Europejskiej jak i poza nią, powyższe zasady są identyczne dla nauczycieli obcokrajowców i obywateli polskich). Dlatego certyfikat określający status nauczyciela, uzyskany w innym systemie edukacji, nie jest równoważny z żadnym z polskich stopni awansu zawodowego nauczycieli. Zatem awans zawodowy nauczycieli pochodzenia ukraińskiego rozpoczyna się od ,,zera” czyli od procedury wdrażanej wobec nauczyciela nieposiadającego stopnia awansu zawodowego.
  2. Z chwilą nawiązania stosunku pracy w szkole nauczyciel nieposiadający stopnia awansu, czyli nauczyciel początkujący, zatrudniony w wymiarze co najmniej ½ obowiązkowego wymiaru zajęć, zgodnie z wymaganiami kwalifikacyjnymi odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy. Do tego wymiaru nie wlicza się okresów nieobecności w pracy trwających nieprzerwanie dłużej niż 30 dni, z wyjątkiem okresów urlopu wypoczynkowego. W niektórych przypadkach wymienionych w ustawie, okres ten może wynosić 2 lata i 9 miesięcy (art. 9ca ust. 2 – 10 KN, art. 1 pkt 6 zm. KN). Bez wątpienia dobrą praktyką będzie, jeśli dyrektor szkoły poinformuje na piśmie nauczyciela, że rozpoczyna on przygotowanie do zawodu, wyznaczy mentora, określi zadania na ten czas, poinformuje o wymogu przeprowadzenia zajęć, o dwukrotnej ocenie pracy, a także określi przewidywany termin zakończenia okresu przygotowania do zawodu.
  3. Zadaniem wspomnianego wcześniej mentora, jest: 1) wspieranie na bieżąco nauczyciela w procesie wdrażania do pracy w zawodzie, w tym zapoznanie go z dokumentacją przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz innymi dokumentami obowiązującymi w szkole; 2) udzielanie nauczycielowi pomocy
    w doborze właściwych form doskonalenia zawodowego; 3) dzielenie się
    z nauczycielem wiedzą i doświadczeniem w zakresie niezbędnym do efektywnej realizacji obowiązków nauczyciela; 4) umożliwienie nauczycielowi obserwowania prowadzonych przez siebie zajęć oraz omawianie z nim tych zajęć; 5) obserwowanie zajęć prowadzonych przez nauczyciela oraz omawianie ich z tym nauczycielem;
    6) inspirowanie i zachęcanie nauczyciela do podejmowania wyzwań zawodowych.
  4. W drugim oraz w ostatnim roku przygotowania do zawodu nauczyciela dyrektor szkoły dokonuje oceny pracy nauczyciela początkującego. Jeśli nauczyciel zmienił miejsce pracy w czasie odbywania przygotowania do zawodu, dyrektor szkoły dokonuje oceny pracy (za okres dotychczasowej części przygotowania) w terminie 21 dni od dnia rozwiązania lub wygaśnięcia stosunku pracy.

Nauczyciel, który uzyskał negatywną opinię zajęć przeprowadzonych w ostatnim roku przygotowania do zawodu oraz: 1) nie złożył wniosku o ponowne przeprowadzenie zajęć lub 2) po ponownym przeprowadzeniu zajęć uzyskał ponownie negatywną opinię – odbywa dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze roku i 9 miesięcy.

W ostatnim roku odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu, nauczyciel, który w tym okresie uzyskał co najmniej dobrą ocenę pracy, ponownie przeprowadza zajęcia, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły (UWAGA! Nauczyciel, który uzyskał negatywną ocenę pracy w drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, nie może być ponownie zatrudniony w tej samej szkole do czasu uzyskania stopnia nauczyciela mianowanego. Po podjęciu zatrudnienia w innej szkole nauczyciel odbywa przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze 3 lat i 9 miesięcy, do którego nie wlicza się okresu dotychczas odbytego przygotowania do zawodu nauczyciela. Nauczyciel, który uzyskał negatywną ocenę pracy w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, po podjęciu zatrudnienia w innej szkole odbywa dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela w wymiarze roku i 9 miesięcy).

  1. W drugim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, przed dokonaniem oceny pracy, nauczyciel musi przeprowadzić zajęcia w wymiarze co najmniej 1 godziny w obecności: dyrektora szkoły, mentora, doradcy metodycznego albo nauczyciela-konsultanta, albo przedstawiciela organu sprawującego nadzór pedagogiczny, albo nauczyciela dyplomowanego, który naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, zatrudnionego w tej samej lub innej szkole. Po przeprowadzeniu zajęć, osoby obecne podczas ich przeprowadzania omawiają je z nauczycielem.
  2. Z kolei w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciel, który w tym okresie uzyskał co najmniej dobrą ocenę pracy, jest obowiązany przeprowadzić zajęcia, w wymiarze 1 godziny, w obecności komisji powołanej przez dyrektora szkoły w składzie: dyrektor szkoły, jako przewodniczący komisji; ekspert z listy ekspertów albo nauczyciel mianowany lub dyplomowany zatrudniony na stanowisku psychologa, pedagoga lub pedagoga specjalnego, w tej samej lub innej szkole; doradca metodyczny albo nauczyciel-konsultant, albo przedstawiciel organu sprawującego nadzór pedagogiczny albo nauczyciel dyplomowany, który naucza tego samego przedmiotu lub prowadzi ten sam rodzaj zajęć, zatrudniony w ten samej lub innej szkole. Na wniosek nauczyciela w komisji może brać udział w charakterze obserwatora przedstawiciel związku zawodowego wskazanego we wniosku (art. 9fa ust. 5 – 7 KN, art. 1 pkt 9 zm. KN). Po omówieniu przeprowadzonych zajęć i przeprowadzeniu rozmowy
    z nauczycielem, komisja wydaje opinię, która może być pozytywna lub negatywna, jest ustalana na podstawie liczby punktów przyznanych przez komisję i jest sporządzana na piśmie. Nauczyciel otrzymuje pozytywną opinię o przeprowadzonych zajęciach, jeżeli średnia arytmetyczna uzyskanych punktów wynosi co najmniej 5. Pozytywna opinia komisji umożliwia złożenie wniosku o wszczęcie postępowania egzaminacyjnego.
  3. Zatem warunkiem nadania nauczycielowi początkującemu stopnia nauczyciela mianowanego jest: spełnienie wymagań kwalifikacyjnych; odbycie przygotowania do zawodu nauczyciela, podczas którego nauczyciel doskonali umiejętności praktyczne oraz pogłębia wiedzę teoretyczną niezbędną do wykonywania zawodu nauczyciela; posiadanie co najmniej dobrej oceny pracy uzyskanej w ostatnim roku odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela; uzyskanie pozytywnej opinii
    o przeprowadzonych zajęciach; zdanie egzaminu przed komisją egzaminacyjną, podczas którego sprawdza się spełnianie przez nauczyciela wymagań określonych
    w rozporządzeniu.
  4. Warto dopowiedzieć, że w trakcie odbywania przygotowania do zawodu nauczyciel: poznaje organizację, zadania i zasady funkcjonowania szkoły; prowadzi powierzone mu zajęcia i uczestniczy w pracach związanych z realizacją zadań dydaktycznych, wychowawczych, opiekuńczych i innych statutowych zadań szkoły wynikających
    z potrzeb szkoły i środowiska lokalnego; obserwuje zajęcia prowadzone przez mentora lub innego nauczyciela; doskonali kompetencje w związku z wykonywanymi obowiązkami, w szczególności w zakresie kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, w tym uczniów szczególnie uzdolnionych; przeprowadza zajęcia, o których mowa powyżej w art. 9fa ust. 1 i 5 ustawy; dokonuje ewaluacji własnej pracy i wykorzystuje jej wyniki do doskonalenia dalszej pracy; dzieli się wiedzą z innymi nauczycielami w ramach wewnątrzszkolnego doskonalenia zawodowego.
  5. Po odbyciu przygotowania do zawodu nauczyciela nauczyciel początkujący składa wniosek o podjęcie postępowania egzaminacyjnego, skierowany do organu prowadzącego szkołę. Do wniosku o podjęcie postępowania egzaminacyjnego dołącza się: 1) kopie dokumentów potwierdzających posiadane kwalifikacje zawodowe poświadczone przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem; 2) zaświadczenie dyrektora szkoły zawierające: a) informację o odbyciu przez nauczyciela przygotowania do zawodu nauczyciela, wymiarze zatrudnienia nauczyciela i nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w okresie odbywania przygotowania do zawodu nauczyciela, wraz ze wskazaniem wszystkich szkół, w których nauczyciel odbywał przygotowanie do zawodu nauczyciela, b) w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 9ca ust. 2 ustawy, odbywającego przygotowanie do zawodu nauczyciela
    w skróconym wymiarze 2 lat i 9 miesięcy – także informację o przyczynie skrócenia wymiaru przygotowania do zawodu nauczyciela, c) w przypadku nauczyciela, o którym mowa w art. 9ca ust. 4 ustawy, odbywającego przygotowanie do zawodu nauczyciela w skróconym wymiarze 2 lat i 9 miesięcy – także informację o wyrażeniu przez dyrektora szkoły zgody na odbywanie przygotowania do zawodu nauczyciela w skróconym wymiarze wraz ze wskazaniem przyczyny skrócenia wymiaru tego przygotowania, d) w przypadkach, o których mowa w art. 9fa ust. 11 i 13 oraz art. 9g ust. 7b ustawy – także informację o odbyciu przez nauczyciela dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela, wymiarze zatrudnienia nauczyciela i nauczanym przez niego przedmiocie lub rodzaju prowadzonych zajęć w okresie odbywania dodatkowego przygotowania do zawodu nauczyciela, wraz ze wskazaniem wszystkich szkół, w których nauczyciel odbywał dodatkowe przygotowanie do zawodu nauczyciela; 3) kopię karty oceny pracy zawierającą ocenę, o której mowa w art. 9b ust. 1 pkt 3 ustawy, poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem; 4) kopię pozytywnej opinii o przeprowadzonych zajęciach, o której mowa w art. 9fa ust. 8 ustawy, poświadczoną przez dyrektora szkoły za zgodność z oryginałem.
  6. Zakres wymagań dotyczących wiedzy i umiejętności niezbędnych do efektywnego realizowania obowiązków nauczyciela, których spełnianie jest sprawdzane przez komisję egzaminacyjną podczas egzaminu na stopień nauczyciela mianowanego, obejmuje: 1) znajomość przepisów prawa dotyczących organizacji, zadań i zasad funkcjonowania szkoły, w której nauczyciel odbywał przygotowanie do zawodu nauczyciela; 2) umiejętność prowadzenia zajęć w sposób zapewniający właściwą realizację statutowych zadań szkoły, w szczególności realizację podstawy programowej; 3) umiejętność rozpoznawania potrzeb uczniów i indywidualizowania nauczania; 4) umiejętność stosowania w pracy wiedzy z zakresu psychologii, pedagogiki i dydaktyki; 5) znajomość środowiska uczniów oraz umiejętność uwzględniania w swojej pracy problematyki środowiska lokalnego i współczesnych problemów społecznych i cywilizacyjnych; 6) umiejętność korzystania w pracy, zwłaszcza w trakcie prowadzonych zajęć, z narzędzi multimedialnych i informatycznych.