Opieka nad uczniem przewlekle chorym przyjmującym kurację farmakologiczną
- Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejsze opracowanie dotyczy wszystkich uczniów włączonych do polskiego systemu edukacyjnego, również pochodzenia ukraińskiego. Najistotniejsza regulacja prawna dotycząca omawianego zagadnienia zawarta została w ustawie z dnia 12 kwietna 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (zwana dalej Ustawą) Opieka zdrowotna nad uczniami – zgodnie z zapisami Ustawy - jest realizowana w szkole i obejmuje profilaktyczną opiekę zdrowotną, promocję zdrowia oraz opiekę stomatologiczną. Profilaktyczna opieka zdrowotna jest sprawowana nad uczniami do ukończenia 19. roku życia, a w przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – do ukończenia szkoły ponadpodstawowej. Z kolei opieka stomatologiczna jest sprawowana nad uczniami do ukończenia 19. roku życia.
- Podmiotami zapewniającymi warunki organizacyjne opieki zdrowotnej nad uczniami (również w zakresie podawania leków uczniom przewlekle chorym) są: dyrektor szkoły oraz organ prowadzący szkołę.
- Sprawowanie opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole reguluje Rozdział 4 Ustawy. Opieka nad uczniem przewlekle chorym lub niepełnosprawnym w szkole jest realizowana przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną. W celu zapewnienia właściwej opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole wspomniane osoby współpracują z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, rodzicami, pełnoletnimi uczniami oraz dyrektorem i pracownikami szkoły. Współpraca taka obejmuje wspólne określenie sposobu opieki nad uczniem dostosowanego do stanu zdrowia ucznia w sytuacji konieczności podawania leków oraz wykonywania innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole (dlatego w tym celu rodzice/prawni opiekunowie winni dostarczyć informacje od lekarza, która określałyby: nazwę leku; dawkę; częstotliwość podawania; okres leczenia; zalecenia lekarskie w obszarze podawania leku). Podawanie leków lub wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą.
- Na powyższych regulacjach ustawodawcy zakończyli swoją pracę w omawianych kwestiach, co oznacza, że pozostałe sprawy dotyczące chociażby wewnątrzszkolnej procedury podawania leków uczniom przewlekle chorym, wygenerowania zgody nauczyciela/pracownika szkoły na podawanie leków czy upoważnienia rodziców do podawania leków dziecku, pozostają w gestii dyrektora szkoły.
- W ustawie wskazano, że minister właściwy do spraw zdrowia może ogłosić, w drodze obwieszczenia, zalecenia postępowania dotyczące opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole, opracowane przez odpowiednie stowarzyszenia lub towarzystwa naukowe o zasięgu krajowym, zrzeszające specjalistów w danej dziedzinie medycyny, zgodnie z postanowieniami ich statutów. Takowe obwieszczenie zostało wydane przez Ministra Zdrowia dnia 3 listopada 2022 r. w sprawie zaleceń postępowania dotyczących opieki nad uczniami z anafilaksją, astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem nosa, atopowym zapaleniem skóry i pokrzywką w szkole (co oznacza, że nie dotyczy ono bezpośrednio podawania uczniom leków). Mimo to znaleźć tam można uzupełniające (do regulacji Ustawowych) treści. W celu zapewnienia uczniowi podczas pobytu w szkole odpowiedniej opieki, odżywiania oraz stosowania adekwatnych do rozwoju psychoruchowego sposobów postępowania, rodzic przekazuje dyrektorowi szkoły uznane przez niego za istotne dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym ucznia. Podawanie leków podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą oraz na podstawie upoważnienia złożonego przez rodzica.
- Biorąc powyższe pod uwagę, warto uwzględnić w szkolnej procedurze podawania leków uczniom przewlekle chorym takie zapisy jak: (…) każdy pracownik szkoły obowiązany jest do udzielenia pierwszej pomocy uczniom w sytuacjach nagłych, gdy stan zdrowia ucznia wymaga nagłej interwencji (w tym wezwania karetki pogotowia ratunkowego); nauczyciele/pracownicy szkoły mogą podawać leki uczniom przewlekle chorym za obopólną zgodą ich samych i rodziców; nauczyciel/pracownik szkoły wyraża pisemną zgodę na podawanie leku dziecku zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik do procedury; podawanie leków uczniom z chorobą przewlekłą, kiedy występuje konieczność stałego podawania mu leków w szkole musi być poprzedzone dostarczeniem przez rodziców /opiekunów prawnych do placówki informacji o rodzaju choroby, zażywanych lekach (niniejsze potwierdzone przez lekarza prowadzącego chorego ucznia); podanie każdego rodzaju leku w szczególnie uzasadnionych przypadkach odbywa się na pisemne upoważnienie rodziców, zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik do procedury; rodzice dostarczają leki pielęgniarce/nauczycielowi/pracownikowi szkoły tylko w oryginalnym opakowaniu; w sytuacji, gdy stan zdrowia dziecka wymaga podania leku lub wykonania innych czynności np. kontroli poziomu cukru we krwi u dziecka chorego na cukrzycę, podania leku drogą wziewną dziecku choremu na astmę, czynności te mogą wykonywać również inne osoby w tym: samo dziecko, jeżeli posiada w tym zakresie odpowiednie umiejętności i wiedzę, potwierdzone oświadczeniem rodziców.
- Warto na zakończenie dopowiedzieć, że w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego podczas transportu ucznia przez zespół ratownictwa medycznego do szpitala oraz w szpitalu do czasu przybycia rodziców może być obecna pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna albo opiekun faktyczny (tym opiekunem faktycznym może być nauczyciel). Decyzję o obecności jednej z tych osób podczas transportu podejmuje kierownik zespołu ratownictwa medycznego po uzyskaniu zgody dyrektora szkoły, co zgodne jest z wytycznymi przywoływanej powyżej Ustawy.
Stan prawny na dzień 28 kwietnia 2025 r.