Opieka nad uczniem przewlekle chorym przyjmującym kurację farmakologiczną

  1. Na wstępie należy zaznaczyć, że niniejsze opracowanie dotyczy wszystkich uczniów włączonych do polskiego systemu edukacyjnego, również pochodzenia ukraińskiego. Najistotniejsza regulacja prawna dotycząca omawianego zagadnienia zawarta została w ustawie z dnia 12 kwietna 2019 r. o opiece zdrowotnej nad uczniami (zwana dalej Ustawą) Opieka zdrowotna nad uczniami – zgodnie z zapisami Ustawy - jest realizowana w szkole i obejmuje profilaktyczną opiekę zdrowotną, promocję zdrowia oraz opiekę stomatologiczną. Profilaktyczna opieka zdrowotna jest sprawowana nad uczniami do ukończenia 19. roku życia, a w przypadku uczniów posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego – do ukończenia szkoły ponadpodstawowej. Z kolei opieka stomatologiczna jest sprawowana nad uczniami do ukończenia 19. roku życia.
  2. Podmiotami zapewniającymi warunki organizacyjne opieki zdrowotnej nad uczniami (również w zakresie podawania leków uczniom przewlekle chorym) są: dyrektor szkoły oraz organ prowadzący szkołę.
  3. Sprawowanie opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole reguluje Rozdział 4 Ustawy. Opieka nad uczniem przewlekle chorym lub niepełnosprawnym w szkole jest realizowana przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania albo higienistkę szkolną. W celu zapewnienia właściwej opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole wspomniane osoby współpracują z lekarzem podstawowej opieki zdrowotnej, rodzicami, pełnoletnimi uczniami oraz dyrektorem i pracownikami szkoły. Współpraca taka obejmuje wspólne określenie sposobu opieki nad uczniem dostosowanego do stanu zdrowia ucznia w sytuacji konieczności podawania leków oraz wykonywania innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole (dlatego w tym celu rodzice/prawni opiekunowie winni dostarczyć informacje od lekarza, która określałyby: nazwę leku; dawkę; częstotliwość podawania; okres leczenia; zalecenia lekarskie w obszarze podawania leku). Podawanie leków lub wykonywanie innych czynności podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą.
  4. Na powyższych regulacjach ustawodawcy zakończyli swoją pracę w omawianych kwestiach, co oznacza, że pozostałe sprawy dotyczące chociażby wewnątrzszkolnej procedury podawania leków uczniom przewlekle chorym, wygenerowania zgody nauczyciela/pracownika szkoły na podawanie leków czy upoważnienia rodziców do podawania leków dziecku, pozostają w gestii dyrektora szkoły.
  5. W ustawie wskazano, że minister właściwy do spraw zdrowia może ogłosić, w drodze obwieszczenia, zalecenia postępowania dotyczące opieki nad uczniami przewlekle chorymi lub niepełnosprawnymi w szkole, opracowane przez odpowiednie stowarzyszenia lub towarzystwa naukowe o zasięgu krajowym, zrzeszające specjalistów w danej dziedzinie medycyny, zgodnie z postanowieniami ich statutów.  Takowe obwieszczenie zostało wydane przez Ministra Zdrowia dnia 3 listopada 2022 r. w sprawie zaleceń postępowania dotyczących opieki nad uczniami z anafilaksją, astmą oskrzelową, alergicznym nieżytem nosa, atopowym zapaleniem skóry i pokrzywką w szkole (co oznacza, że nie dotyczy ono bezpośrednio podawania uczniom leków). Mimo to znaleźć tam można uzupełniające (do regulacji Ustawowych) treści. W celu zapewnienia uczniowi podczas pobytu w szkole odpowiedniej opieki, odżywiania oraz stosowania adekwatnych do rozwoju psychoruchowego sposobów postępowania, rodzic przekazuje dyrektorowi szkoły uznane przez niego za istotne dane o stanie zdrowia, stosowanej diecie i rozwoju psychofizycznym ucznia. Podawanie leków podczas pobytu ucznia w szkole przez pracowników szkoły może odbywać się wyłącznie za ich pisemną zgodą oraz na podstawie upoważnienia złożonego przez rodzica.
  6. Biorąc powyższe pod uwagę, warto uwzględnić w szkolnej procedurze podawania leków uczniom przewlekle chorym takie zapisy jak: (…) każdy pracownik szkoły obowiązany jest do udzielenia pierwszej pomocy uczniom w sytuacjach nagłych, gdy stan zdrowia ucznia wymaga nagłej interwencji (w tym wezwania karetki pogotowia ratunkowego); nauczyciele/pracownicy szkoły mogą podawać leki uczniom przewlekle chorym za obopólną zgodą ich samych i rodziców; nauczyciel/pracownik szkoły wyraża pisemną zgodę na podawanie leku dziecku zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik do procedury; podawanie leków uczniom z chorobą przewlekłą, kiedy występuje konieczność stałego podawania mu leków w szkole musi być poprzedzone dostarczeniem przez rodziców /opiekunów prawnych do placówki informacji o rodzaju choroby, zażywanych lekach (niniejsze potwierdzone przez lekarza prowadzącego chorego ucznia); podanie każdego rodzaju leku w szczególnie uzasadnionych przypadkach odbywa się na pisemne upoważnienie rodziców, zgodnie ze wzorem stanowiącym załącznik do procedury; rodzice dostarczają leki pielęgniarce/nauczycielowi/pracownikowi szkoły tylko w oryginalnym opakowaniu; w sytuacji, gdy stan zdrowia dziecka wymaga podania leku lub wykonania innych czynności np. kontroli poziomu cukru we krwi u dziecka chorego na cukrzycę, podania leku drogą wziewną dziecku choremu na astmę, czynności te mogą wykonywać również inne osoby w tym: samo dziecko, jeżeli posiada w tym zakresie odpowiednie umiejętności i wiedzę, potwierdzone oświadczeniem rodziców.
  7. Warto na zakończenie dopowiedzieć, że w stanach nagłego zagrożenia zdrowotnego podczas transportu ucznia przez zespół ratownictwa medycznego do szpitala oraz w szpitalu do czasu przybycia rodziców może być obecna pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania albo higienistka szkolna albo opiekun faktyczny (tym opiekunem faktycznym może być nauczyciel). Decyzję o obecności jednej z tych osób podczas transportu podejmuje kierownik zespołu ratownictwa medycznego po uzyskaniu zgody dyrektora szkoły, co zgodne jest z wytycznymi przywoływanej powyżej Ustawy.

Stan prawny na dzień 28 kwietnia 2025 r.