Projekt Europe NET

Ogólne informacje o projekcie, cele współpracy 
Projekt zajmuje się badaniem sposobów uczenia się słuchaczy dorosłych, tworzeniem instrumentów badania potrzeb i budowaniem strategii uczenia się i stylów nauczania dorosłych, uwzględniających ich preferencje. 

Cele realizowanego projektu:

Cel 1.Rozwijać i dzielić się wiedzą w zakresie:

• zaangażowania,
• efektywnych metod dostarczania informacji, porad i ukierunkowania,
• wysokiej jakości nauczania i uczenia się, które odpowiadają potrzebom zainteresowanych oraz społeczności lokalnych włączając bezrobotnych.

Cel 2. Wyposażyć dorosłych słuchaczy w umiejętność rozpoznawania i wyrażania ich potrzeb oraz przyczynić się do projektowania i dostarczania takiego uczenia, które spełnia ich wymagania.

Cel 3. Rozpoznać model pośrednictwa w zatrudnianiu, który umożliwia organizacjom uczącym się oferowanie zrównoważonego i zróżnicowanego nauczania, które odpowiada potrzebom słuchaczy i wymaganiom kontekstu społecznego i ekonomicznego.

Cel 4. Umożliwić słuchaczom i instruktorom dzielenie się doświadczeniem nauczania poprzez wizyty i spotkania, kontakt internetowy, biuletyny i studia przypadków.

Cel 5. Rozpoznać tradycyjną i wirtualną infrastrukturę, która wspiera słuchaczy w ich efektywnym udziale i postępie w uczeniu się oraz ocenić jej potencjał w zastosowaniu jej w lokalnych i partnerskich modelach nauczania.

Realizacją celu 1 zajmuje się Polska i Szwecja, celu 2 – Polska i Hiszpania, celu 3- Hiszpania i Wielka Brytania, celu 5 – Szwecja a za cel 4 odpowiedzialni są wszyscy partnerzy projektu.

W projekcie zostanie wykorzystane doświadczenie grupy partnerskiej złożonej z instytucji i placówek zajmujących się nauczaniem dorosłych oraz doskonaleniem nauczycieli ze Szwecji, Francji, Włoch, Polski i Wielkiej Brytanii. 
Powstanie internetowa platforma wymiany doświadczeń pomiędzy partnerami projektu - międzynarodową grupą nauczycieli i słuchaczy dorosłych oraz upowszechniania efektów projektu. 
Termin rozpoczęcia projektu - 1 września 2006. 
Czas trwania projketu - 2 lata.

Relacja ze spotkania beneficjentów projektu "Europe NET" w Barnsley

W dniach 12-16.01.2006 odbyło się spotkanie przygotowawcze w Barnsley (Wielka Brytania), które służyć miało nawiązaniu europejskiej współpracy w ramach Programu Socrates Grundtvig.

Partnerzy projektu, spośród pięciu krajów, reprezentowali instytucje związane z edukacją dorosłych oraz rynkiem pracy.

Gospodarzem spotkania było BARNSLEY Metropolitan Borough Council Education Service a gośćmi byli - placówka edukacji dorosłych z Ängelholm (Szwecja) oraz przedstawiciele Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli w Słupsku.

Swój akces do projektu zgłosiły także Samorząd Lokalny (Union des Terres de Rivičres) z Bordeux (Francja) oraz instytut badawczy nad bezrobociem z Hiszpanii.

Pierwsza część wizyty poświęcona została na zwiedzanie placówek nauczania dorosłych hrabstwa Yorkshire oraz miejscowych ośrodków edukacji i kultury - Mapplewell &Staincross Village Hall prowadzone przez Community Groups. 
Ośrodki te oferują krótkie kursy dla dorosłych i całych rodzin edukując miejscowe środowisko, integrując różne grupy wiekowe i promując postawę przedsiębiorczą. Kursy i szkolenia dla dorosłych obejmują takie dziedziny jak, obsługa komputerów i notebooka, kursy z dziedziny zarządzania finansami i domem, opieki nad dzieckiem i człowiekiem starszym. Wszystkie te ośrodki dysponowały pracowniami komputerowymi, bibliotekami oraz zapleczem cateringowym. Nad ich działalnością , oprócz osób zarządzających, czuwają animatorzy społeczności lokalnej.

Następne trzy dni spotkania upłynęły na pracy warsztatowej nad sformułowaniem celów współpracy oraz ustaleniu aktywności projektu w gościnnym Northern College.

Uzgodniono zadania i wspólne cele oraz program spotkań, który rozpocznie wymiana nauczycieli w Polsce.

Założono następujące cele kooperacji: zbadanie preferencji dorosłych słuchaczy w procesie edukacji, stworzenie przewodnika jak dopasować swoje kompetencje do zmieniającego się rynku pracy oraz opracowanie nowych metod dydaktycznych pomocnych w osiąganiu umiejętności zawodowych poszukiwanych na rynku pracy.

Stworzona zostanie również platforma wymiany doświadczeń nauczycieli placówek dla dorosłych.

Grupa partnerska zdecydowała, że złoży wniosek o dofinansowanie projektu do Programu Socrates Grundtvig w marcu 2006r.

Anna Maria Rombalska 
konsultant w ODN w Słupsku

Relacja z wizyty roboczej projektu "Europe NET" w Słupsku

W dniach 8- 10 listopada 2006 odbyło się spotkanie robocze. Uczestnikami byli przedstawiciele czterech  krajów , którzy reprezentowali instytucje związane z kształceniem dorosłych: Szwecji, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Polski.

Cele spotkania.

• Zaprezentowanie ODN partnerom zagranicznym,
• Zapoznanie się z systemami edukacyjnymi krajów partnerskich,
• Poznanie instytucji zajmujących się edukacją dorosłych w Słupsku,
• Ustalenie harmonogramu prac w trakcie kolejnych wizyt roboczych,
• Omówienie sposobu badania potrzeb edukacyjnych osób dorosłych.

 Program wizyty obejmował zwiedzanie palcówek wspierających oświatę dorosłych i zapoznanie się z ich działalnością.

Uczestnicy projektu złożyli wizytę w Ratuszu gdzie spotkali się z przedstawicielami Wydziału Gospodarki Komunalnej, Mieszkaniowej i Ochrony ?rodowiska, Biura Promocji i Integracji Europejskiej oraz Związku Miast i Gmin Dorzecza Słupi i Łupawy. Następnie mieli okazję zapoznać się z efektami pracy metodami aktywizującymi. Metody te znajdują zastosowanie zarówno w kształceniu młodzieży, jak i dorosłych. Dużym zainteresowaniem partnerów projektu cieszyły się spotkania w słupskich bibliotekach:  Pedagogicznej Bibliotece Wojewódzkiej i Miejskiej Bibliotece Publicznej. Uznanie wzbudziły nowoczesne formy pracy bibliotek oparte o technologie informacyjne. W trakcie wizyty goście zapoznali się również z działalnością ZDZ oraz zostali poinformowani o możliwościach kształcenia i dokształcania zawodowego osób dorosłych.

Oprócz spotkań w placówkach kształcenia dorosłych, odbywały się dyskusje robocze. Pracowano nad Celem 1 i Celem 2 projektu

 Ustalono również program kolejnych wizyt., które będą miały miejsce w Hiszpanii (luty 2007) i Szwecji (maj 2007). W trakcie prac nad projektem wstępnie opracowano ankietę - narzędzie do badania potrzeb słuchaczy dorosłych. Standaryzacja ankiety zostanie przeprowadzona do końca stycznia 2007.

Mamy nadzieję, ze nowy projekt ODN przyczyni się do poszerzenia wiedzy na temat potrzeb słuchaczy dorosłych w krajach partnerskich.

Małgorzata Kowalska 
dyrektor ODN w Słupsku

Relacja z wizyty roboczej Europe NET w Santander

W dniach 12-16 lutego 2007 r. w Santander odbyło się drugie spotkanie partnerów projektu Europa NET. Gospodarzem była Asociación IDEM w Santander (Hiszpania). W spotkaniu udział wzięli przedstawiciele Wielkiej Brytanii (koordynator projektu) oraz organizacje partnerskie z Hiszpanii i Polski. Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Słupsku reprezentowały trzy osoby: Dorota Werbińska, Grażyna Wieczorek i Marek Wróblewski.

Santander leży na północy Hiszpanii nad Zatoką Biskajską i otoczone jest Górami Kantabryjskimi. Jest  stolicą regionu autonomicznego Kantabria oraz dużym portem morskim, liczy 185 000 mieszkańców, znajdują się tu dwa uniwersytety (w tym jeden papieski). Uczestnicy projektu Europa NET pracowali nad niżej wymienionymi zagadnieniami:

• analiza aplikacji do projektu na rok 2007,
• omówienie dotychczasowych działań pod kątem zgodności z planem aplikacji na 2006 r.,
• ustalenie obszarów zainteresowań w czasie pobytu w Szwecji (maj 2007 r.),
• wymiana poglądów n.t. edukacji dorosłych, dyskusja o wadach i zaletach poszczególnych systemów,
• podsumowanie dotychczasowych efektów projektu,
• wizyty w centrach kształcenia dorosłych i obserwacja prowadzonych tam zajęć (w Cabezón de la Sal i w Santander),
• seminarium n.t. hiszpańskiego systemu edukacji,
• standaryzacja ankiety dotyczącej badania potrzeb słuchaczy dorosłych,
• prezentacja francuskiej organizacji L’Union des Terres de Rivieres – potencjalnego partnera projektu,
• problemy emigrantów.

Spotkania odbywały się w Códice Cantabria (Centrum Informacji Europejskiej) w Santantander. Osoby pracujące przy projekcie zwiedziły placówkę oraz zapoznały się z jej działalnością.

Ustalono główne priorytety wizyty roboczej w Szwecji:

• doradztwo zawodowe,
• specyfika pracy bibliotek,
• działalność informacyjna bibliotek,
• szwedzkie doświadczenia w kształceniu nauczycieli (nasza propozycja).

Partnerzy z Wielkiej Brytanii i Szwecji przyjechali z grupą słuchaczy dorosłych (emigranci oraz osoby niedostosowane społecznie). Dla nich opracowano specjalny program wizyty o charakterze edukacyjnym i kulturoznawczym. Studenci uczestniczyli m. in w lekcji n.t. ekologicznych ?ródeł energii i zagrożeń związanych z efektem cieplarnianym; warsztatach rękodzieła w szkole artystycznej.

Wszyscy uczestnicy projektu zostali zaproszeni na spotkanie z burmistrzem miejscowości Cabezón de la Sal, który opowiedział o regionie oraz udziale w projektach europejskich – tutaj realizowanych jest ich najwięcej. W Cabezón de la Sal działa również Centrum. Informacji Europejskiej obsługujące 4 okoliczne wioski.

Wizyta robocza w Santander była doskonałą okazją do zintegrowania międzynarodowej grupy partnerów projektu oraz zapoznania się wieloma problemami emigrantów, m.in. ich asymilacją w nowych warunkach. Jednym z produktów końcowych projektu Europa NET będzie poradnik emigranta.

Maria Grażyna Wieczorek 
konsultant ds. informacji pedagogicznej i wydawnictw 
w ODN w Słupsku

 

Relacja z wizyty roboczej projektu EUROPE NET w Ängelholm

W dniach 12-15 maja 2007 odbyło się spotkanie w Ängelholm (Szwecja). Gospodarzem spotkania była placówka edukacyjna zajmująca się kształceniem dorosłych, w tym emigrantów.

Gospodarze zaprezentowali doskonale funkcjonujący system bibliotek szkolnych, które pełnią równocześnie rolę bibliotek publicznych. Dzięki temu w każdej szkole funkcjonuje dobrze wyposażona biblioteka z księgozbiorem dla dzieci, młodzieży i dorosłych. Biblioteki są miejscem gdzie, można przejrzeć aktualną prasę, wypożyczyć filmy DVD, płyty CD z muzyką i d?więkowymi wydaniami książek. Każda biblioteka, w której rejonie znajdują się emigranci, uzupełnia w swoje księgozbiory o książki w ich językach narodowych. Szwedzi uważają, że emigrant powinien rozwijać się w oparciu o własną, narodową kulturę. W bibliotekach jest wiele miejsc zaaranżowanych do wypoczynku : kominki, kawiarnia, bar, fontanna. Władze Ängelholm nie szczędzą środków na wyposażenie bibliotek. W efekcie  szczycą się najwyższym poziomem czytelnictwa w Szwecji. Ponieważ w gminie Ängelholm pojawiła się liczna grupa emigrantów stworzono w oparciu o biblioteki system mający na celu ich szybką aktywizację zawodową . Bibliotekarz pomaga przybyszowi w sporządzeniu porto folio, organizuje kilkudniowy , praktyczny egzamin mający na celu potwierdzenie jego umiejętności zawodowych, o ile nie są udokumentowane, kieruje do szkoły, w której może nauczyć się języka szwedzkiego. Egzamin ma na celu  nie tylko sprawdzenie umiejętności zawodowych, ale i zapoznanie ze szwedzką terminologią, organizacją pracy itp.

Szkoły języka szwedzkiego stanowią podstawę systemu asymilacji emigrantów. Szwedzi słusznie uważają, że znajomość języka jest najważniejszą umiejętnością, potrzebną do osiągnięcia sukcesu na rynku pracy. Organizacja kursów językowych przebiega  od poziomu A dla osób nie znających alfabetu do zaawansowanego poziomu C. Do czasu uzyskania kwalifikacji językowych emigrant nie uzyskuje pełnych uprawnień do wykonywania zawodu. Są w Ängelholm Polacy w tym, nauczycielka wychowania fizycznego, ceniona przez lokalną społeczność za prowadzenie zespołu siatkarskiego

Wizytowaliśmy kilka szkół. Czy szkoła podstawowa może być cichym, spokojnym miejscem? Tak. Każdy oddział ma osobne wejście do swojej klasy.  Buty zostają w szatniach, a po szkole dzieci poruszają się w skarpetkach. Zdaniem Szwedów jest ciszej, mniej agresji i bliżej natury. Gdy uczniowie potrzebują wytchnienia, nauczyciel wychodzi z nimi na boisko szkolne. Wszystkie szkoły mają świetnie wyposażone pracownie techniczne. Uczniowie tworzą ciekawe i użyteczne przedmioty codziennego użytku.

Szwedzki system edukacji posiada wiele ścieżek dla osób w różnym wieku, które z rozmaitych przyczyn przerwały naukę i chcą ją kontynuować. System jest pomyślany tak, żeby objąć możliwością nauki szeroką grupę osób. 

Małgorzata Kowalska 
dyrektor ODN w Słupsku

 

Relacja z wizyty roboczej projektu "Europe NET" w Santander

W dniach od 3 do 7 marca 2008 r.grupa pracowników słupskiego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli przebywała w Santander, w Hiszpanii. Pobyt związany był z projektem EUROPA NET, w którym placówka uczestniczy od dwóch lat.

Projekt ten tworzy Europejskie Partnerstwo Uczenia w celu pogłębiania kooperacji i wspólnego nauczania pomiędzy projektami edukacji dorosłych, nauczycielami dorosłych, organizacjami wspierającymi słuchaczy i wspólne uczenie się oraz placówką doskonalenia nauczycieli. Projekt nawiązuje do dotychczasowej pracy partnerów, polega na dzieleniu się doświadczeniami i rozpoznawaniu przykładów dobrej praktyki oraz uwzględnianiu ich przy projektowaniu i prowadzeniu nauczania dorosłych.

Główna uwaga partnerów projektu EUROPA NET (placówki z Anglii, Hiszpanii, Szwecji i Polski) jest skoncentrowana na otwartym uczeniu się, zachęcaniu do aktywnego obywatelstwa i procesie włączania się, jak również czynieniu uczenia się atrakcyjnym, wzmacnianiu powiązań z pracą zawodową i społeczeństwem.

W czasie poprzednich wizyt roboczych osiągnięto już wiele zaplanowanych celów, takich jak.

• przeprowadzenie debaty nad innowacyjnymi i kreatywnymi metodami nauczania i uczenia się,
• opracowanie i przeprowadzenie pilotażu ankiety słuchacza oraz analiza jej wyników,
• zorganizowanie seminariów na temat kształcenia dorosłych, kształcenia zawodowego oraz systemów edukacyjnych krajów partnerskich.

Po każdym etapie realizacji projektu starano się upowszechnić rezultaty pracy wśród nauczycieli i w środowisku lokalnym. Obecnie powstaje internetowa platforma wymiany doświadczeń w dziedzinie uczenia się i nauczania, otwarta zarówno dla nauczycieli, jak i słuchaczy biorących udział w projekcie.

Podczas wizyty roboczej w Hiszpanii, partnerzy projektu EUROPA NET podsumowali swoje dotychczasowe działania oraz ustalili harmonogram następnych spotkań. Najbliższe odbędzie się w Anglii, w Barnsley. Natomiast podsumowanie całego projektu nastąpi w Polsce, w Słupsku. Wówczas uczestnicy rozważą możliwości kontynuowania współpracy, określą jej kierunki oraz sporządzą sprawozdanie z całego projektu.

Odbyły się również seminaria na temat metodologii pracy z osobami dorosłymi. Strona polska zaproponowała zamieszczenie na stronach internetowych poszczególnych partnerów projektu wypracowanych materiałów, dotyczących andragogiki.

Gospodarze wizyty z Centrum Edukacji Dorosłych w Santander, zaprezentowali działalność jednego z pobliskich Centrów Kształcenia Osób Dorosłych (gmina Cabezon de la Sal). Instytucja ta proponuje zajęcia dla osób w przedziale wiekowym 25-45 lat, pragnących uzupełnić wykształcenie podstawowe, zdobyć nowe umiejętności oraz dla imigrantów, którzy chcą nauczyć się języka hiszpańskiego. Jednym z głównych zadań stawianych sobie przez Centrum jest zawodowa aktywizacja kobiet z okolicznych wsi i miasteczek.

Jednym z punktów programu była także wizyta w siedzibie wspomnianego powyżej CED w Santander, gdzie poszczególni uczestnicy projektu EUROPA NET zaprezentowali swoje strony internetowe. Strona słupskiego ODN-u uznana została za najlepszą.

Warto zaznaczyć, że hiszpańscy gospodarze spotkania w Santander zaprezentowali gościom również walory turystyczne swojego regionu ? Kantabrii. Mimo, iż chłodna i deszczowa pogoda nie sprzyjała zwiedzaniu, wszyscy byli zachwyceni możliwością podziwiania pełnych uroku miasteczek (Comillas, Santillana del Mar), zrekonstruowanego średniowiecznego grodu Poblado Cantabro oraz Pałacu Magdaleny, dawnej rezydencji królewskiej w Santander.

Niewątpliwą atrakcją dla wszystkich partnerów projektu EUROPA NET okazała się także degustacja różnych potraw kuchni kantabryjskiej. . Następna wizyta robocza odbędzie się już w maju, tym razem w Anglii.

Elżbieta Dudka 
konsultant ds. języka francuskiego 
w ODN w Słupsku

Relacja z wizyty roboczej projektu "Europe NET" w Barnsley

Wizyta robocza w Barnsley była kolejnym spotkaniem partnerów projektu Europa NET, który skoncentrowany jest na zagadnieniach związanych z procesem uczenia się dorosłych. Tematami wiodącymi warsztatów i seminariów, która odbyły się w dniach 19-23.05.2008r., były:

• prezentacja różnorodnych form pozyskiwania słuchaczy,
• sposoby motywowania ich do pracy nad własnym rozwojem,
• formy organizacji zajęć odpowiednich do potrzeb i zainteresowań ich uczestników.

W pierwszym dniu wizyty studyjnej (20.05.2008) poznaliśmy dwa, znacznie różniące się sposoby pracy z dorosłymi słuchaczami rekrutującymi się z różnych środowisk. Były to:

• Centrum Edukacji Dorosłych mieszczące się w bibliotece, która w przeciwieństwie do polskiej tradycji, pełni wielorakie funkcje (udostępniania księgozbioru, prowadzi się w niej zajęcia: dydaktyczne (korzystanie z technologii informacyjnej, matematyka, j. angielski), kulturalno-rekreacyjne (siłownia, sala sportowa) oraz opiekuńczo-wychowawcze (kuchnie, sale do spożywania posiłków, pomieszczenia socjalne przeznaczone dla dzieci uczestników zajęć). Ponadto w wydzielonym pokoju specjaliści udzielają porad osobom poszukującym pracy. Jedno z pomieszczeń przystosowano do zdawania egzaminów na odległość, gdzie istnieje możliwość zaliczenia różnych form e-learningowych.
• Kolejną formę edukacji dorosłych zaprezentowali nam wolontariusze działający w organizacji przykościelnej. Ich działania wynikają z realizacji zadań zawartych w projekcie Learning Champions, który opiera się na bezpośrednim kontakcie Liderów Uczenia się z osobami dorosłymi, które zachęcane są i wspierane w doskonaleniu swoich umiejętności.

Obydwie organizacje stosują zróżnicowane formy pozyskiwania słuchaczy (od ulotek po kontakt bezpośredni). Widoczna jest dbałość o dorosłych słuchaczy ? świadczą o tym działania zarówno w sferze edukacyjnej jak i socjalno-opiekuńczej.

Po południ w ratuszu Barnsley odbyło się spotkanie z wiceburmistrzem miasta połączone z prezentacją działań realizowanych przez pracowników urzędu oraz organizacje i instytucje zaangażowane w prace z dorosłymi w różnych obszarach. Swoimi doświadczeniami w tym zakresie dzielili się partnerzy z Anglii, Hiszpanii, Polski i Szwecji. Zwracano uwagę na lokalne możliwości realizacji działań w obszarze edukacji dorosłych.

W kolejnym dniu (21.05.08) odbyło się seminarium z udziałem przedstawicieli organizacji wspierających społeczność lokalną w różnych sferach życia prywatnego i publicznego. Wzięli w nim udział przedstawiciele organizacji:

• wspierających rodziców, którzy chcą pomagać w nauce własnym dzieciom;
• organizujących proces uczenia się mieszkańców wsi;
• umożliwiających osobom niepełnosprawnym naukę;
• wspierających naukę mniejszości narodowych i imigrantów.

Partnerzy z Polski zaprezentowali teoretyczne i praktyczne uwarunkowania edukacji dorosłych. Dorota Werbińska (konsultant w ODN w Słupsku), wygłosiła wykład, w którym poruszone zostały następujące problemy:

• podobieństwa i różnice między pedagogiką a andragogiką,
• czynniki motywujące słuchaczy do uczenia się,
• przeszkody, bariery w procesie uczenia się.

W trakcie dyskusji wskazano na wyzwania stojące przed edukacją dorosłych. Jednym z nich jest e-learning oraz edukacja na zlecenie polegająca na realizacji określonych zajęć przez wynajętych nauczycieli (Szwecja).

Popołudnie spędziliśmy na Uniwersytecie. Zapoznano z charakterem uczelni, ofertą programową, salami wykładowymi, zapleczem kulturalno-socjalnym dla studentów.

Trzeci dzień wizyty studyjnej (22.05.08) poświęcony był na zapoznanie się z działaniami na szczeblu krajowym w obszarze kształcenia dorosłych. Gospodarze zaprezentowali system pracy krajowego ośrodka resocjalizacji byłych więzniów, którzy w pięknych wnętrzach i otoczeniu mogą uczestniczyć w różnorodnych zajęciach - począwszy od tych, przygotowujących ich do życia w społeczeństwie po dydaktyczne, pozwalające na zdanie egzaminów, ukończenie szkoły.

Wizytę roboczą w Barnsley zakończyło spotkanie koordynatorów wszystkich partnerów projektu. Sformułowano obszary, które będą przedmiotem pracy w czasie kolejnego spotkania. Większość z nich jest wynikiem wystąpienie pani Doroty Werbińskiej, której wykład zainspirował uczestników spotkania do podjęcia problemów na temat: czynników motywujących słuchaczy do uczenia się, przeszkód oraz barier w procesie uczenia się i uwarunkowań procesu sprawdzania i oceniania dorosłych.

Bożena Żuk 
konsultant ds. diagnozy pedagogicznej 
i edukacji polonistycznej 
w ODN w Słupsku

 

Relacja z wizyty roboczej projektu "Europe NET" w Ängelholm

W dniach 14-16 pa?dziernika 2008 r. odbyło się spotkanie w Ängelholm (w Szwecji). Było to przedostatnie spotkanie w ramach realizowanego w ODN projektu EUROPE NET (ostatnie - kończące projekt, odbędzie się w Słupsku).

W pierwszym dniu wizyty pokazano nam Folk Highschool w miejscowości Munka-Ljungby. Dyrektor szkoły udzieliła nam wyczerpującej informacji na temat miejsca tego typu placówek w szwedzkim systemie edukacji, ciekawie opowiedziała o historii szkoły i jej dniu dzisiejszym, a także oprowadziła nas po obiektach placówki. Folk School, która stwarza ludziom dorosłym (głównie młodym) drugą - trzecią szansę, zrobiła na nas duże wrażenie (patrz: Dorota Werbińska "Informator Oświatowy" nr 5/2008, s.47 "Folkbildning. Powszechne samoksztacenie").

Po powrocie do Ängelholm wzięliśmy udział w spotkaniu z dyrektorem Centrum Kultury i Rekreacji, a kilkoro z nas uczestniczyło w lekcji języka szwedzkiego dla imigrantów.

15 pa?dziernika zaprezentowano uczestnikom projektu Campus Helsingborg, filię Lund University. Powstała ona w Helsingborg kilka lat temu w budynku byłej fabryki gumy, w bezpośrednim sąsiedztwie portu. Kształci się tam ok. 900 studentów, studiując m.in. turystykę, ekonomię, ochronę zdrowia, biologię morza, komunikację. W odróżnieniu od dużych uczelni, np. takich jak macierzysty Uniwersytet w Lundzie (45 tys. studentów), Campus Helsingborg może w większym stopniu zapewnić indywidualne programy kształcenia, a także większą pomoc w rozwiązywaniu różnego rodzaju indywidualnych problemów. Kampus z dużą biblioteką stanowi najważniejszy ośrodek tego typu w mieście, gdzie nie ma już bibliotek publicznych.

Po południu czekał nas rejs promem do Elsinor w Danii i zwiedzanie Muzeum Sztuki Współczesnej Lousiana w Humlebaek.

W ostatnim dniu pobytu w Szwecji odwiedziliśmy Railway School w Ängelholm. Szkoła prowadzi kursy teoretyczne i praktyczne dla pracowników kolei: maszynistów, obsługi technicznej itp. Kursy prowadzone są na zlecenie pracodawców w zależności od zapotrzebowania na konkretne kompetencje. Czas trwania kursów, jak i liczba uczestników zależą od charakteru szkolenia. Pokazano nam też pracownię, gdzie pracownicy kolei (zawiadowcy stacji, dyżurni ruchu) kształcą swoje umiejętności w zakresie obsługi linii kolejowych, szybkiego wykrywania uszkodzeń trakcji itp. Mogliśmy również zwiedzić Muzeum Kolejnictwa ze wspaniałymi eksponatami oraz doświadczyć podróży pociągiem (starym zabytkowym oraz super szybkim nowoczesnym) w specjalnym symulatorze.

Po południu przedstawiono nam informacje na temat uznawania kwalifikacji dorosłych poprzez portfolio. Znaczenie tego typu samooceny odgrywa w ocenianiu dorosłych w Szwecji niepomiernie ważniejszą rolą niż w Polsce. Po spotkaniu mogliśmy zwiedzić nowe obiekty biblioteki.

Na zakończenie wizyty odbyło się spotkanie wszystkich uczestników projektu. Miało ono miejsce w bibliotece w Ängelholm i dotyczyło ewaluacji całego projektu. Omówiono również program wizyty w Polsce oraz możliwość kontynuowania projektu. Na spotkaniu ustalono, że:

• wizyta w Polsce odbędzie się 18-22 maja 2008 r.;
• prace związane z projektem zostaną podsumowane na spotkaniu w Słupsku na podstawie nadesłanych wcześniej (do końca kwietnia) prezentacji z poszczególnych krajów uczestniczących w projekcie;
• z inicjatywy grupy polskiej przeprowadzone zostanie badanie oceniania dorosłych i wpływu sposobu oceniania na ich motywację do uczenia się. Konsultanci ODN opracują ankietę badawczą. Po konsultacji z partnerami zagranicznymi, ankieta zostanie przeprowadzona we wszystkich krajach partnerskich do końca marca 2009 r. Wyniki zostaną opracowane przez nas i zaprezentowane na majowym spotkaniu.

Przygotowując wizytę w Słupsku we?miemy pod uwagę zainteresowanie partnerów zagranicznych funkcjonowaniem systemu edukacji w Polsce na różnych szczeblach.

Tamara Kropiowska 
konsultant ds. diagnozy edukacyjnej 
i przedmiotów przyrodniczych 
w ODN w Słupsku

Relacja z wizyty roboczej projektu "Europe NET" w Słupsku

Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Słupsku w ramach Grundtviga uczestniczył w dwuletnim międzynarodowym projekcie partnerskim pod nazwą Europa NET. Naszymi partnerami byli: Barnsley Metropolitan Borough Council z Anglii, Association IDEM z Hiszpanii oraz ze Szwecji - Adult Education Organization in the Municipal of Angelholm. Są to organizacje odpowiedzialne za planowanie edukacji dorosłych i usług w tym zakresie. Ponadto oferują one szkolenia i doradztwo zawodowe dla dorosłych, szczególnie tych, którzy z różnych przyczyn społeczno-ekonomiczno-gospodarczych wypadli z rynku pracy i mają problemy ze znalezieniem zatrudnienia. Misją każdej z tych organizacji jest podniesienie aspiracji i zachęcenie lokalnej społeczności do szerokiego udziału w edukacji. Projekt w swoim założeniu miał za zadanie zbadać sposoby uczenia się słuchaczy dorosłych, tworzyć instrumenty badania potrzeb i budować strategię uczenia się i style nauczania dorosłych, uwzględniające ich preferencje.

Projekt Europa NET realizowany przez ODN w partnerstwie z instytucjami z Europy miał na celu:

1. Rozwijać i dzielić się wiedzą w zakresie:
   • zaangażowania,
   • efektywnych metod dostarczania informacji, porad i ukierunkowania,
   • wysokiej jakości nauczania i uczenia się, które odpowiadają potrzebom zainteresowanych oraz społeczności lokalnych włączając bezrobotnych.
2. Wyposażyć dorosłych słuchaczy w umiejętność rozpoznawania i wyrażania ich potrzeb oraz przyczynić się do projektowania i dostarczania takiego uczenia, które spełnia ich wymagania.
3. Rozpoznać model pośrednictwa w zatrudnianiu, który umożliwia organizacjom uczącym się oferowanie zrównoważonego i zróżnicowanego nauczania oraz odpowiada potrzebom słuchaczy i wymaganiom kontekstu społecznego i ekonomicznego.
4. Umożliwić słuchaczom i instruktorom dzielenie się doświadczeniem nauczania poprzez wizyty i spotkania, kontakt internetowy, biuletyny i studia przypadków.
5. Rozpoznać tradycyjną i wirtualną infrastrukturę, która wspiera słuchaczy w ich efektywnym udziale i postępie w uczeniu się oraz ocenić jej potencjał w zastosowaniu jej w lokalnych i partnerskich modelach nauczania.

W projekcie zostało wykorzystane doświadczenie grupy partnerskiej złożonej z instytucji i placówek zajmujących się nauczaniem dorosłych oraz doskonaleniem. Powstała internetowa platforma wymiany doświadczeń pomiędzy partnerami projektu - międzynarodową grupą nauczycieli i słuchaczy dorosłych oraz upowszechniania efektów projektu.

Wymiana doświadczeń kadry specjalistów jak i dorosłych słuchaczy odbywała się dzięki spotkaniom w poszczególnych państwach partnerskich. Było ich osiem i miały miejsce w: Słupsku (otwierające i zamykające projekt), Hiszpanii (dwa razy), Anglii (dwa razy) i Szwecji (dwa razy). Podczas wizyt roboczych zespoły projektowe z poszczególnych państw wspólnie omawiały zagadnienia i działania prowadzące do realizacji celów określonych w ramach projektu tj.:

• przeprowadzenie debaty nad innowacyjnymi i kreatywnymi metodami nauczania i uczenia się,
• opracowanie i przeprowadzenie pilotażowej ankiety słuchacza oraz analiza jej wyników,
• zorganizowanie seminariów na temat kształcenia dorosłych, kształcenia zawodowego oraz systemów edukacyjnych krajów partnerskich,
• prezentacja różnorodnych form pozyskiwania słuchaczy,
• sposoby motywowania ich do pracy nad własnym rozwojem,
• formy organizacji zajęć odpowiednich do potrzeb i zainteresowań ich uczestników,
• sposoby i formy oceniania oraz ich wpływ na motywację uczenia się słuchaczy dorosłych.

ODN, jako instytucja doradczo-badawcza, dokonała podsumowania i omówienia wyników badań ankietowych, dotyczących oceniania dorosłych i wpływu sposobu oceniania na ich motywację (patrz: "Ocenianie dorosłych. Analiza badań ankietowych. Projekt EUROPA NET", s.24-25). Ankieta została opracowana przez konsultantów ODN, a następnie po rozmowach z partnerami zagranicznymi, przeprowadzona we wszystkich krajach partnerskich do końca kwietnia 2009.

***

Trwający dwa lata projekt partnerski EUROPA NET, dotyczący zaangażowania słuchaczy, stał się bazą do dalszej pracy nad uzyskanymi wnioskami, stąd opracowanie i złożenie wspólnej aplikacji do kolejnego projektu Europa NET II na lata 2009-2010. Będzie on dotyczył rozwoju innowacyjnych podejść pedagogicznych i zarządzania organizacjami zajmującymi się edukacją dorosłych. Słuchacze będą odgrywać kluczową rolę w projekcie, w fazach konsultacyjnych oraz jako respondenci w badaniach.

Każda z uczestniczących w projekcie organizacji zaangażuje do projektu zarówno kadrę zarządzającą, jak i nauczycielską, w celu uzyskania maksymalnych korzyści, także i dla samych organizacji.

Pierwszy etap projektu pozwoli na wyszczególnienie skutecznych technik oceniania i dostosowanie ich do potrzeb poszczególnych grup słuchaczy. Gdy przykłady dobrej praktyki zostaną przetestowane na grupach słuchaczy, mogą potem stać się głównym punktem strategii oceniania przez organizacje i doprowadzić do lepszego pozyskiwania i zatrzymania słuchaczy z grup docelowych. Partnerzy podzielą się także przykładami dobrych praktyk w motywowaniu starszych słuchaczy i słuchaczy płci męskiej, tworząc programy nauczania bardziej odpowiadające ich potrzebom, tak aby słuchacze (tam gdzie jest to potrzebne) zostali zachęceni do podnoszenia i rozwoju swoich dotychczasowych umiejętności. Planujący programy nauczania oraz dyrektorzy seniorzy będą zaangażowani na każdym etapie projektu, aby mogli oni ocenić znaczenie wniosków i wyników z badań przeprowadzanych w ramach projektu i włączyć je w przyszłości w rozwój usług edukacyjnych. To z kolei umożliwi organizacjom tworzenie skutecznych strategii marketingowych i strategii pozyskiwania docelowych grup słuchaczy.

Grażyna Wieczorek 
koordynator projektu Europa NET

Małgorzata Duras 
specjalista ds. programów UE 
w ODN w Słupsku

Ocenianie dorosłych 
Analiza badań ankietowych 
Projekt EUROPA NET

Badania prowadzono w ramach projektu EUROPA NET. Celem było uzyskanie opinii osób dorosłych, kształcących się w różnych formach doskonalenia, na temat oceniania nabywanych przez nich wiadomości, umiejętności i zachowań. Ponieważ badaniami objęto niewielkie populacje w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Szwecji i Polsce, stąd otrzymane wyniki należy traktować jedynie jako informację o pewnych tendencjach - wskazówkę do ewentualnych badań pilotażowych lub zasadniczych.

Ankieta zawierała pytania dotyczące następujących obszarów:

• Kto ocenia? Kto powinien oceniać?
• Co jest oceniane? Co powinno być oceniane?
• Jak jesteś oceniany? Jak chciałbyś być oceniany?
• Czy sposób oceniania motywuje do nauki?

1. W Hiszpanii, Szwecji i w Polsce rozkład grup wiekowych wśród osób badanych (21-30 lat, 31 i więcej lat) był porównywalny. Natomiast w Wielkiej Brytanii przeważającą liczbę badanych stanowiły osoby powyżej 40 roku życia. W przypadku płci - ponad 70% badanych stanowiły kobiety, jedynie w Hiszpanii obserwujemy przewagę mężczyzn.
2. W Wielkiej Brytanii i Szwecji badani dokształcali się na kursach, w Hiszpanii i Polsce na kursach i innych formach doskonalenia. Badane osoby w Polsce wskazywały najczęściej szkołę - jednak w Polsce dalsze doskonalenie związane było z pozyskaniem dodatkowych kwalifikacji i organizowane było w pomieszczeniach szkolnych, najczęściej przez instytucje oświatowe. Każde doskonalenie kończyło się przeważnie oceną (egzamin, ocena nauczyciela, świadectwo), jedynie w Wielkiej Brytanii na tę formę zakończenia kursów wskazuje nieco powyżej 60% badanych.
3. "Kto najczęściej ocenia?", "Kto powinien oceniać?" - w każdym kraju badani udzielili porównywalnej liczby odpowiedzi na oba pytania. W Wielkiej Brytanii i Szwecji wskazywano najczęściej na nauczyciela. Zdaniem Hiszpanów osiągnięcia badanych w większym stopniu niż dotychczas powinien oceniać nauczyciel, natomiast w Polsce odwrotnie.
4. "Co najczęściej ocenia nauczyciel?", "Co powinien oceniać nauczyciel?" - odpowiedzi na oba pytania są porównywalne dla każdego kraju, choć w każdym z badanych krajów w różnym stopniu oceniane są wiadomości, umiejętności i postawy. W Hiszpanii i w Polsce w przeważającej liczbie przypad- ków oceniane są wiadomości i umiejętności (55-60%), w Wielkiej Brytanii i Szwecji porównywalnie (35-40%). Tylko Hiszpanie uważają, że taki zakres oceniania jest właściwy, w pozostałych krajach badani woleliby, aby wiadomości i umiejętności decydowały w mniejszym stopniu niż dotychczas o ocenie. Większość osób (70% i więcej) badanych wie, co powinni umieć (opanować) i za co będą oceniani.
5. "W jaki sposób jesteś oceniany?", "W jaki sposób wolisz być oceniany?", "Które sposoby oceniania uważasz za sprawiedliwe?" - w Hiszpanii, Szwecji i Polsce badani wskazują na test i odpytanie przez nauczyciela jako na sposoby najczęściej stosowane (odpowiednio 40-45% i 15-30%), jednak tylko w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii i Szwecji odpytanie przez nauczyciela uważane jest jako sprawiedliwe i rzetelne (20-25%). W Polsce do takiej formy badani mają mniejsze zaufanie. Mimo tego w odpowiedzi na pytanie "Czy jesteś oceniany sprawiedliwie?" zdecydowana większość badanych akce- ptuje stosowane przez nauczyciela formy oceny jako rzetelne i sprawiedliwe.
6. "Który sposób oceniania motywuje ciebie do nauki?" - we wszystkich krajach w jednakowym stopniu do nauki motywuje test przygotowany przez nauczyciela oraz odpytywanie przez nauczyciela. W Wielkiej Brytanii i Szwecji w takim samy stopniu także informacja od nauczyciela. Egzamin zewnętrzny (ta forma najczęściej kończyła doskonalenie w Hiszpanii i w Polsce) w znacznie mniejszym stopniu pełni funkcję motywującą. Formalne sposoby oceniania (test i egzamin - 50-60%), jakie są stosowane w Hiszpanii i Szwecji w mniejszym stopniu motywują badanych do nauki (35-40%), niż należałoby się tego spodziewać.
7. "Czy możesz wybrać zadanie do samodzielnej pracy?", "Czy chciałbyś wybrać zadanie do oceny?", "Czy masz wystarczającą ilość czasu na wykonanie zadania?", "Czy otrzymujesz dodatkowy czas na wykonanie zadania" - odpowiedzi ankietowanych w zdecydowanej większości są pozytywne. Jednak na ich podstawie trudno formułować wnioski - choćby ze względu na nieprecyzyjne określenie "zadania" i różne rozumienie tego przez osoby badane (czy jako zadanie w teście, czy jako zadanie praktyczne indywidualne, czy jako zadanie praktyczne grupowe).
8. "Czy zdarza się, że nauczyciel udziela Ci jedynie informacji, bez oceny?", "Czy nauczyciel informuje Cię o twoich postępach?", "Czy nauczyciel udziela Ci informacji na osobności?"- w Wielkiej Brytanii i Szwecji odpowiedzi w większości były pozytywne. W Hiszpanii informacja nauczyciela prawie zawsze poparta jest oceną (ok. 80%). W Hiszpanii i w Polsce raczej nauczyciel nie udziela informacji na osobności (60-70%).
9. "Czy masz możliwość poprawiania wykonanych prac?", "Czy masz możliwość oceniania zadań w grupie?" - w większości krajów odpowied? jest pozytywna (60-90%).

Podsumowanie i wnioski:

• Na różnorodność i często nieporównywalność odpowiedzi w poszczególnych krajach ma wpływ odmienny system doskonalenia/kształcenia dorosłych. Szczegółowe zapoznanie się z systemem i omówienie form doskonalenia powinny przyczynić się do pogłębionej analizy tych odpowiedzi.
• Badani we wszystkich krajach wskazują, że ocenę postępów w nauce powinni dokonywać przede wszystkim nauczyciele i sami dorośli (samoocena).
• Zdaniem osób badanych w poszczególnych krajach nie ma równomiernego podziału w obszarach oceniania: wiadomości/umiejętności - ćwiczenie, praca nad sobą i wysiłek własny - kształtowanie nowych zachowań i postaw. Przeważa ocenianie wiadomości/umiejętności. Wyjaśnienia wymaga rozumienie przez badanych pojęcia "umiejętności".
• Badani stwierdzają, że najczęściej stosowane i oczekiwane sposoby oceniania mają charakter "odnauczycielski" (test nauczyciela, odpytywanie przez nauczyciela i informacja od nauczyciela). W niewielkim stopniu badani wskazują na samoocenę i ocenę koleżeńską - a te sposoby oceniania są szczególnie motywujące i kształtujące w pracy z grupą, w ocenie własnych postępów w nauce.

Tamara Kropiowska 
Jerzy Paczkowski 
konsultanci w ODN w Słupsku