100 Pomników Historii na stulecie odzyskania Niepodległości
Pomnik Historii: Gdańsk-Oliwa – zespół pocystersko-katedralny
W ramach programu „100 Pomników Historii na stulecie odzyskania Niepodległości”, realizowanego przez Narodowy Instytut Dziedzictwa, 22 listopada 2017 r. rozporządzeniem prezydenta RP na listę Pomników Historii zostało wpisanych 11 nowych obiektów. Jednym z nich jest zespół pocysterski budowli wraz z katedrą w Gdańskiej dzielnicy – Oliwie.
Opactwo cysterskie ufundowano jeszcze w XII wieku. Przyklasztorna świątynia jest nekropolią władców Pomorza Gdańskiego z XII-XIII wieku.Opactwo jest miejscem, gdzie powstały jedne z najstarszych źródeł pisanych dla Pomorza. Oprócz tego było miejscem, gdzie niejednokrotnie przybywali władcy Polski.Obszar pomnika obejmuje historycznie ukształtowaną przestrzeń opactwa. W jej skład wchodzi: archikatedra pod wezwaniem Trójcy Świętej, skrzydła klasztorne wokół wirydarza, mur klasztorny, szafarnia, Stary i Nowy Pałac Opatów, klasztorne budynki gospodarcze, Dom Bramny, kościół parafialny p.w. św. Jakuba, oranżeria i ogród. Park Oliwski dostępny jest do zwiedzania za darmo dla każdego chętnego. Podobnie wstęp do katedry. Ze świątyni można wejść do Muzeum Archidiecezjalnego, czynnego sezonowo.
Celem programu „100 Pomników Historii na stulecie odzyskania Niepodległości” jest zwiększenie liczby szczególnie ważnych dla historii Polski miejsc do symbolicznej setki. Ma to być „kwintesencja dziedzictwa kulturowego w Polsce”, reprezentacja zabytków „o najwyższych wartościach materialnych i niematerialnych”, stanowiących „źródło inspiracji dla kolejnych pokoleń”.
Pomniki Historii – czym są?
Pomnik Historii to najwyższa forma ochrony zabytku w Polsce. Jak precyzuje „Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami” taki status mogą uzyskać tylko pamiątki przeszłości „o szczególnej wartości dla kultury”.
Pomniki Historii są ustanawiane od 1994 roku. Jako pierwsze zostały wpisane: rezerwat archeologiczny w Biskupinie, klasztor na Jasnej Górze, katedra we Fromborku, archikatedra gnieźnieńska, Ostrów Lednicki, zamek w Malborku, kopalnie w Krzemionkach Opatowskich, kopalnia soli w Wieliczce, i miasta: Gdańsk, Kraków, Kazimierz Dolny, Toruń, Warszawa, Zamość i Wrocław. Następnie do tego grona dołączały sukcesywnie kolejne klasztory i opactwa (np. Ląd nad Wartą, Tyniec, Święty Krzyż czy Pelplin); zamki, pałace i ogrody (np. Rydzyna, Łańcut, Kórnik); osiągnięcia techniki (np. radiostacja w Gliwicach, gmach Sejmu Śląskiego, kanały Augustowski i Elbląski), pola bitew (Westerplatte, Grunwald, Racławice) i inne ważne miejsca dla każdego Polaka.
Więcej na stronie https://niepodlegla.gov.pl/aktualnosci/polska-ma-nowe-pomniki-historii/
Źródło: https://niepodlegla.gov.pl/wydarzenia/pomnik-historii-gdansk-oliwa-zespol-pocystersko-katedralny/