Czy indywidualizacja pracy z uczniem, dotyczy również procesu edukacyjnego realizowanego na rzecz ucznia pochodzenia ukraińskiego?

1.      Na wstępie warto przypomnieć kilka najistotniejszych kwestii dotyczących funkcjonowania uczniów pochodzenia ukraińskiego w polskim systemie edukacji:

-        dzieci i młodzież z Ukrainy w wieku obowiązku szkolnego i obowiązku nauki,
są przyjmowani do publicznych szkół oraz obejmowani opieką i nauczaniem na warunkach dotyczących obywateli polskich;

-        przyjmowanie do szkół odbywa się w ciągu całego roku szkolnego, a ustalenie klasy, w której kontynuowana jest nauka odbywa się na podstawie sumy ukończonych lat nauki szkolnej za granicą;

-        przyjmowanie uczniów przybywających z zagranicy uregulowane jest na poziomie ustawowym, a prawna podstawa pobytu ucznia na terenie Polski
(np. zezwolenie na pobyt czasowy, zezwolenie na pobyt stały, zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej, zgoda na pobyt ze względów humanitarnych albo uzyskanie statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej) nie ma znaczenia dla możliwości przyjęcia do publicznej szkoły i możliwych form wspomagania nauki.

2.      Uczniowie cudzoziemscy mogą być objęci pomocą psychologiczno-pedagogiczną w związku z doświadczeniem migracyjnym. Pomoc polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie. Pomoc psychologiczno-pedagogiczną w szkole organizuje dyrektor szkoły, a pomocy udzielają nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści wykonujący w szkole zadania z zakresu pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w szczególności psycholodzy, pedagodzy, logopedzi, doradcy zawodowi.

3.      Już po analizie powyższych zapisów, można wnioskować, że na postawione w tytule niniejszego materiału pytanie, należy odpowiedzieć twierdząco. Przepisy na poziomie tych rozważań odnajdziemy w art. 44c ust. 1 ustawy O systemie oświaty, gdzie czytamy, że nauczyciel jest obowiązany indywidualizować pracę z uczniem na zajęciach edukacyjnych odpowiednio do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych ucznia. Bez wątpienia poprzez zastosowanie takiego zapisu, ustawodawca chce, aby nauczyciel dostosowywał swoją pracę na podstawie indywidualnych potrzeb ucznia, co ma odbywać się poprzez zastosowanie odpowiednich metod i form pracy, a także przemyślany dobór środków edukacyjnych odpowiadających potrzebom i możliwościom ucznia.

4.      Obowiązek określony w ust. 1 cytowanego art. 44c ustawodawca rozszerza (w ust. 2), zobowiązując nauczycieli do dostosowywania do potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, także wymagań edukacyjnych niezbędnych do otrzymania przez ucznia poszczególnych ocen śródrocznych i rocznych z zajęć edukacyjnych. Oczywiście indywidualizacja wymagań edukacyjnych następuje w ramach programu nauczania, który realizuje konkretny nauczyciel. Istotne jest podkreślenie, że ustawodawca zawęził zastosowanie niniejszego obowiązku wyłącznie do przypadków określonych w przepisach wydanych na podstawie art. 44zb ustawy O systemie oświaty.

5.      Warte podkreślenia jest również to, że przepisy rozporządzenia w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych, dotyczą tylko szkół publicznych wskazanych w art. 18 ust. 1 (mimo, że przepis dotyczy również szkół niepublicznych) ustawy Prawo oświatowe. Będą nimi zatem: ośmioletnia szkoła podstawowa, szkoły ponadpodstawowe (czteroletnie liceum ogólnokształcące, pięcioletnie technikum, trzyletnia branżowa szkoła I stopnia, trzyletnia szkoła specjalna przysposabiająca do pracy, dwuletnia branżowa szkoła II stopnia, szkoła policealna dla osób posiadających wykształcenie średnie lub wykształcenie średnie branżowe, o okresie nauczania nie dłuższym niż 2,5 roku).

Stan prawny na dzień 25 listopada 2023 r.